Polderuitspraak gebrekkig maar gepast

Ayaan Hirsi Ali is in het gelijk gesteld in de rechtszaak die enkele moslims hadden aangespannen vanwege de in hun ogen kwetsende uitlatingen van de politica. Op het eerste gezicht lijkt het een prachtige polderuitspraak. Hirsi Ali mocht haar uitspraken over de islam doen en wordt niet verboden een vervolg op Submission te maken. Maar tegelijkertijd waarschuwt de rechter dat Hirsi Ali met het gebruik van de woorden "pedofiel" en "pervers" in verband met het verhaal van het huwelijk tussen de profeet Mohammed en het negenjarige meisje Aisha de grenzen van het toelaatbare heeft opgezocht. Als zij deze woorden vaker zal gebruiken, is het volgens de rechter nog maar de vraag of binnen deze grenzen wordt gebleven.

Ten grondslag aan deze tik op de vingers van het VVD-kamerlid ligt de volgende overweging: "De term "pedofiel" is ongelukkig gekozen nu dit minst genomen een patroon vereist, terwijl het in het verhaal gaat om een eenmalige gebeurtenis. Bovendien wordt door gebruik van dit woord met zijn huidige connotatie een situatie van eeuwen geleden beoordeeld." Deze redenering komt mij nogal gebrekkig over omdat Hirsi Ali zelf al expliciet heeft aangegeven dat zij de profeet naar Westerse maatstaven heeft beoordeeld. Zij brengt deze nuance dus al op voorhand aan. Daarbij vraag ik me af of de rechter er verstandig aan doet pedofielologische deskundigheid te etaleren over een "patroon" dat vereist zou zijn. Als iemand zich één keer aan een minderjarig meisje vergrijpt, dan ligt de benaming "pedofiel" voor de hand. Daarmee zeg ik overigens niet dat er niets kan worden aangemerkt op het gebruik van dit predikaat voor de profeet Mohammed. Maar steekhoudender zou een rechterlijke redenering zijn die dieper ingaat op de zeer negatieve lading van het begrip en daarom tot een grotere terughoudendheid bij historische vergelijkingen zou moeten leiden. Of een uiteenzetting dat het misbruik dat pedofilie impliceert heel wat anders is dan een sprookjeshuwelijk in de woestijn.

Nog discutabeler dan deze gebrekkige beoordeling is de juridische meetlat waarlangs de rechter vervolgens eventueel toekomstig herhaald gebruik van de krachttermen legt: "Hoewel gedaagde heeft aangevoerd dat het gebruik van deze termen precies illustreert dat de Koran géén praktische handleiding is voor het dagelijkse leven, wordt geoordeeld dat zij deze zienswijze ook op andere (doeltreffender) wijze en met betere bewoordingen kan illustreren." Het wordt wel een erg zware last op de vrijheid van meningsuiting als telkens achteraf kan worden bekenen of het toch niet wat anders en subtieler gezegd had kunnen worden. Deze opvatting lijkt mij ook nogal op gespannen voet te staan met de algemeen aanvaarde opvatting dat de vrijheid van meningsuiting er ook is voor opvattingen die 'shock, offend and disturb'. Daarbij komt nog dat volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens een mening die beoogt bij te dragen aan het publieke debat extra bescherming verdient. Hirsi Ali moet binnen die kaders dus ook kunnen handelen naar haar overtuiging dat de modernisering van de islam niet door nuance gerealiseerd zal worden. Ik denk dan ook dat de advocaat van de moslims, Robbert Moskowicz (het zwarte schaap van de familie), niet veel kans zal maken in het hoger beroep dat hij schijnbaar gaat aantekenen. Het Gerechtshof zal vast het oordeel op dit vlak wat verbeteren en zou wat mij betreft daarmee de tik op de vingers moeten afzwakken.

Alle kritiek ten spijt, overweegt bij mij toch een positief gevoel over de uitspraak. Sowieso al omdat de gang naar de rechter de wijze is waarop hoogoplopende geschillen op een rechtstatelijke wijze worden beslecht. Maar inhoudelijk komt het vonnis, of in elk geval de gedachte daarachter, mij toch wel verstandig voor. De moslims krijgen weliswaar ongelijk, maar tevens wordt expliciet aangegeven dat Hirsi Ali wel degelijk bepaalde grenzen in acht moet nemen bij haar bejegening van moslims. Het siert de rechter eigenlijk wel dat hij daarbij geen Westerse verlichtingsveeg uit de pan geeft, maar voorzichtig opmerkt dat de meningsuiting ook ruimte biedt aan meningen die "hinderlijk" zijn voor bepaalde groepen in de samenleving. Zolang het wat fermere principe niet verlaten wordt, kan het geen kwaad dat deze overwinning van vrije woord tevens doet realiseren dat het kiezen van kwalificaties in het maatschappelijk debat niet zonder verantwoordelijkheid is.

Eerst verschenen 17/3 alhierrr

Symboolpolitiek

Europese parlementsleden uit Litouwen, Estland, Tsjechie, Hongarije en Slowakije pleiten voor een verbod op communistische symbolen zoals de hamer en sikkel. Niet toevallig bespreken de EU-leden deze maand de mogelijkheid om Nazi symbolen te verbieden. Net als het hakenkruis verwijzen de hamer en sikkel naar een wreed regime, zo luidt de gedachtengang achter het voorstel. Uit de ophef over de Engelse prins Harry die een Nazi uniform naar een feestje had aangedaan, onstond eerder het voorstel om Nazi symbolen te verbieden. Duitse europarlementariers opperden dat het in Duitsland al bestaande verbod voor heel Europa zou moeten gelden.

Het is begrijpelijk dat de voormalige oostblokkers een gelijke behandeling voor de zwarte bladzijden uit hun geschiedenis opeisen, maar hun wens versterkt de twijfel of er uberhaupt een verbod op bepaalde symbolen ingesteld moet worden. Read more »

Vrije Meningsuiting onder Vuur?

"(..) Toen minister Donner op de golven van deze stroming een in onbruik geraakt verbod op godslastering wilde opkalefateren, leek er nog sprake te zijn van een incident. Maar met de brief van alle fractievoorzitters waarin zij verzoeken om de doodswens van internetimam Abdul Jabbar van de Ven strafbaar te stellen en nu, als voorlopig hoogtepunt, het plan van PvdA-kamerlid Van Heemst om haatzaaiende sites door vadertje staat te laten hacken, heeft de wens naar meer censuur duidelijk politieke grond gevonden. (..)"

Sargasso 11/12/04

Uitgelekt

INTERN MEMO - VERTROUWELIJK

Ministerie van Jusitie
Aan: Piet Hein
Van: Jan Huysteeg
d.d.: 25 11 2004
Onderwerp: Mogelijke strafbaarheid uitspraken Van de Ven

Beste Piet Hein,

Op jouw verzoek zend ik je hierbij mijn eerste verkenningen naar de mogelijke strafbaarheid van de doodswens aan het adres van Wilders door de internetimam Abdul-Jabbar van de Ven afgelopen dinsdag. Helaas biedt het strafrecht weinig mogelijkheden om met succes vervolging in te stellen. Aanknoping bij art.137d Wetboek van Strafrecht, het aanzetten tot haat of oproepen tot geweld wegens iemands levensovertuiging, lijkt alleen al niet mogelijk omdat onlangs nog door het OM is geoordeeld dat iemands politieke overtuiging niet onder het begrip 'levensovertuiging' kan worden geschaard (dit was in de haatzaaiaanklacht van Spong en Hammerstein namens wijlen dhr. Fortuyn). Daarnaast zou de imam nog kunnen aanvoeren dat hij uitdrukkelijk geweld heeft afgekeurd en hem voorts woorden in de mond zijn gelegd door de interviewer. Vooralsnog biedt art.266, de eenvoudige belediging, m.i. de meeste aanknopingspunten. Welbeschouwd is er weinig beledigender dan het oordeel dat iemand het leven niet waard is.

Uiteraard bestaat het risico dat een vervolging niet tot een veroordeling zou leiden. Vroeger zou zoiets nog wel eens kunnen zijn opgevat als een teken van de onpartijdigheid van het recht en de rechtsstaat of Read more »

Dag Theo

"(..) nu een Marokkaanse jongeman met een baard en traditionele soepjurk een einde heeft gemaakt aan zijn leven, lijkt de verontwaardigde razernij van de achtergeblevenen ook niet meer te houden. De kloof tussen de praktisch schaamteloze nar van het vrije woord en een exponent van een ontheemde cultuur die onder alle omstandigheden krampachtig eer en respect eist, is Theo van Gogh noodlottig geworden. (..)"

Sargasso 3/11/04

Add. 13/11: Gevoelige Gelovigen

To my former American brothers

"(..) You disappointed me in a major way, I will not tolerate your stubborn superpower behaviour any longer. (..)"

Sargasso 3/11/04

Netwerk over Weblogs

"(..) Webloggers opereren veelal anoniem, zijn het bloeddorstigst in groepen en laten zich niet ter verantwoording roepen, zo luidde de schijnbaar uit een natuurdocumentaire weggelopen analyse over weblogroedels in hun natuurlijke http-habitat. (..)"

De Internetjournalist 27/10/04

Eternal Sunshine of the Spotless Mind

Zit u in een relatie die u minder leuk maakt dan u eigenlijk bent? Hoopt u na de zoveelste hevige ruzie telkens tevergeefs op te krabbelen uit het dal ? En is het enige dat de uitweg blokkeert uw partner? Lacuna Inc. kan u helpen uw destructieve liefde te vergeten. In de film Eternal Sunshine of the Spotless Mind neemt Clementine (Kate Winslet) de beslissing al haar herinneringen aan Joel (Jim Carrey) uit te wissen. Joel doet uit wraak hetzelfde. Het kost een paar hersencellen, maar niet veel meer dan verloren gaan bij een avond doorzakken, zo wordt hem verzekerd. Gaandeweg komt Joel er achter dat hij toch graag vasthoudt aan bepaalde herinneringen, maar het proces is dan al in volle gang.

Je kunt het aan scenarioschrijver Charlie Kaufman toevertrouwen om dit gegeven magistraal uit te werken. Eerder nodigde hij de filmkijker al uit om via een kleine ingang ergens op de 7 1/2e verdieping van een bedrijfsgebouw het hoofd van John Malkovich te betreden (Being John Malkovich). En in Adaptation voerde hij in de hoedanigheid van Nicolas Cage een scenarioschrijver op die bezig was een scenario te schrijven voor, naar uiteindelijk blijkt, de film die de kijker op dat moment voorgeschoteld krijgt. Bij Kaufman zijn dergelijke vondsten geen oppervlakkige Hollywoodtruukjes a la kijken wat er gebeurt als Read more »

Barbaarse Invasies

Een ziekenhuismedewerker kijkt met open mond naar de televisie hoe een vliegtuig zich in de WTC-toren boort. Op de beeldbuis duidt een jonge Franse deskundige de aanslag op de Amerikaanse torens met zijn 3000 doden als historisch gezien van geringe betekenis. Tijdens de slag bij Gettysburg vielen bijvoorbeeld meer dan 50.000 slachtoffers. Maar een groot verschil met recente Amerikaanse oorlogen, zoals Vietnam, Korea en de golfoorlog, is dat de Amerikanen er tot dusver in geslaagd waren de barbaren buiten de grenzen te houden. En daarom, zo concludeert de televisiedeskundige, kan september 2001 wellicht gezien worden als het begin van de grote invasies van de barbaren.

Vorige week verscheen de (Franstalig) Canadese film Les Invasions Barbares (2003) in de (meeste) videotheken. Read more »

De Analyse

De Grieken hebben gewonnen en Nederland lijkt al te hebben berust in de uitschakeling. Maar moeten we niet na al de doorgemaakte emoties terugblikken en nagaan welke richtingen de oranje storm ons heeft opgeblazen? Nu doorgaan met leven zonder tenminste een poging te wagen lering te trekken uit hetgeen is gebeurd, ja dat zou strijdig zijn met alles wat de toonaangevende Oprahiaanse psychoanalyse dicteert. Een aanzet hiertoe aan de hand van voorbeelden van hoe we niet met elkaar om moeten gaan.

Voorbeeld 1. Totti spuugt zijn Deense tegenstander vol in het gelaat tijdens EK 2004.
Read more »